TS. Phạm Sỹ Liêm: "Chúng ta đang bị đô thị hóa dọc đường"

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đô thị và Phát triển hạ tầng, nhấn mạnh trong quy hoạch đô thị, vấn đề quản lý rất là quan trọng, nhưng quản lý cũng đòi hỏi phải am hiểu thực tế, nghiên cứu và học hỏi các nước đi trước. Đây cũng là điều mà chúng ta chưa làm tốt. 

Phóng viên: Thưa ông tại sao chúng ta đã có các quy định pháp luật về nhà ở và quy hoạch, nhưng các đô thị của chúng ta vẫn chưa được như mong muốn?

Ông Phạm Sỹ Liêm: Nghị định 71/2010/NĐ-CP của Chính phủ (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở) mới ban hành ngày 23-6 vừa qua đã rút kinh nghiệm được nhiều điều nhưng vẫn còn một số điểm chắc cần cụ thể hóa thêm nữa, và cái đó cũng là chuyện bình thường. Cái gì cũng phải từng bước, bước này xong rồi tiến sang bước khác. Có điều nếu các nhà làm chính sách của chúng ta mà bỏ công nghiên cứu kinh nghiệm các nước thì chúng ta sẽ vượt qua được khó khăn một cách dễ dàng hơn. Tôi nói thí dụ, bất động sản, nhà ở của ta vẫn đang còn thắc mắc về vấn đề quản lý thế nào, trong khi đó, cả Hồng Công đều là chung cư, nếu mà chính quyền của họ không quản lý tốt thì có lẽ cả Hồng Công hiện nay sẽ lộn xộn cả lên, nhà sẽ không ai quét vôi… Nhưng mà họ đã làm rất tốt. Còn chúng ta hiện nay đang cứ lục đục là không biết tầng hầm của tôi tính thế nào, ra làm sao, rồi đến cái nhà tái định cư, không ai quản lý nữa, thế là dân đang nháo nhác tất cả. Rồi thì là mở chợ lên tầng 5, mở cửa hàng phở lên tầng 10, thế là chả ra đâu vào đâu.

Vậy nên vấn đề quản lý rất là quan trọng, nhưng quản lý đòi hỏi phải am hiểu thực tế. Chẳng hạn, chúng ta phải hiểu thói quen của người mua nhà ở tầng 1, là nếu tiện thì lập tức họ sẽ mở cửa hàng. Vậy nên tại sao ngay từ đầu chúng ta không xây cửa hàng đi, để cho người ta dùng? Nói ngay Trung Hòa, Nhân Chính đây thôi, đường phố gì mà cứ thòi ra, thụt vào. Đáng nhẽ theo tôi thì phía trên vẫn cứ là building, còn phía dưới thì ta thiết kế liền thành một dãy phố đi bộ, có hẳn mái hiên che nắng, che mưa cho bà con đi dạo phố, mà vẫn mua hàng được. Đến xem Trung Hoà - Nhân Chính, tôi thấy tiếc quá, ở đây có phố, mà không thể đi phố được, mưa không biết trú vào đâu, và cửa hàng thì không có mái hiên, nhà thì thụt lụt, thòi ra, thụt vào, thế thì không ổn.

Phóng viên: Ông nói Hà Nội nên học Thượng Hải. Vậy hai thành phố có gì tương đồng? Hà Nội có thể học gì từ Thượng Hải để tạo quỹ đất cho quy hoạch?

Ông Phạm Sỹ Liêm: Đối với Thượng Hải, thì TP Hồ Chí Minh có cử đoàn sang học hỏi về Phố Đông để làm quy hoạch quận Thủ Thiêm. Bởi Thủ Thiêm cũng như Phố Đông ở Trung Quốc. Khi chúng tôi hỏi ai cấp tiền cho họ để có thể làm hoành tráng như thế ? Họ trả lời là không ai cho cả, mà họ đều lấy tiền từ đất. Mình cũng lấy tiền từ đất nhưng lại là bán đất nền. Mà bán đất nền trong khi chưa có hạ tầng thì chẳng được bao nhiêu. Vì vậy chúng ta cần nhiều tiền thì cũng phải bán đất, nhưng muốn bán đất thu nhiều tiền thì phải làm hạ tầng. Vậy nên chúng ta cần phải vay tiền làm hạ tầng trước, giống như phải tạm ứng vốn đi buôn vậy. Thượng Hải là thế. Khi đã làm xong hạ tầng rồi thì họ mới mang ra đấu giá những khu đất. Khi đó, các nhà đầu tư mới thấy giá trị của từng khu đất nên tranh nhau trả giá cao. Đằng này, Hà Nội quyết định mở con đường ở Kim Liên - Ô Chợ Dừa, rồi lại bỏ tiền làm đường, nhưng mà đất hai bên đường vẫn là của tư nhân. Đến khi đường làm xong thì giá đất hai bên tăng vọt, chảy vào túi tư nhân. Nhà nước chẳng được đồng nào cả. Chúng ta đang bị đô thị hóa dọc đường.

Phóng viên: Theo ông đâu là nguyên nhân dẫn đến vấn đề đô thị hóa dọc đường?

Ông Phạm Sỹ Liêm: Nguyên nhân của đô thị hóa dọc đường hiện nay người ta gọi là cái “kinh tế không chính thức và cái kinh tế mặt tiền của cái nước mình”, nhưng mà mình chiều theo cái đó mà lại không có biện pháp quản lý. Chúng ta cần phát triển những đô thị huyện lỵ tử tế, thì phải làm hạ tầng trước, rồi đưa dân vào đấy. Chẳng hạn khi làm đường cấp quốc gia như ở Hà Nội thì phải mua luôn mỗi bên một dải đất, chỉ cần khoảng 20m, rồi chúng ta trồng cây, trồng hoa luôn. Làm như vậy thì đất đấy là của Nhà nước rồi. Người dân muốn làm thì phải lùi vào đằng sau, không thể làm đằng trước. Như thế chúng ta mới có thể là bảo đảm chống được cái đô thị dọc đường.

Ngược lại, nếu chiều theo xu hướng để người dân tự do ra mặt đường như hiện nay thì cái nguy hiểm là đường sẽ không có cống, người dân mạnh anh nào tự anh nấy khoan giếng lấy nước ăn. Thế là cống không có thì họ sẽ phải đổ ra ruộng gây ô nhiễm cho những người ở đằng sau, mà không ai chịu trách nhiệm gì cả. Rồi rau ruộng ô nhiễm lại được mang vào các hàng quán dọc đường cho những khách qua đường ăn….Những cái chuyện vô duyên này thì các nước đã vấp cả rồi, nếu chúng ta khôn ngoan, học hỏi thì mình đỡ vấp hơn.

(Theo Xuân Bách // Nhandan Online)