Xuất khẩu gạo cần tính đường dài

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nếu nhìn vào con số sẽ thấy rằng,việc sản xuất và xuất khẩu gạo năm 2010 khá dễ dàng. Đã có 2,65 triệu tấn gạo được ký hợp đồng với giá khá cao. Năm nay có thể xuất khẩu 6 triệu tấn gạo, đạt kim ngạch 3- 3,2 tỷ USD, trong khi năm 2009 xuất khẩu 6 triệu tấn, chỉ đạt hơn 2,4 tỷ USD.

Dự kiến vụ đông xuân 2009-2010 sẽ có 3 triệu tấn gạo hàng hóa (khoảng 6 triệu tấn lúa) để xuất khẩu, cùng với lượng gạo tồn kho 1,5 triệu tấn từ cuối năm 2009, như vậy 6 tháng đầu năm 2010 có 4,5 triệu tấn gạo để xuất khẩu. Vụ hè thu 2010 sẽ có thêm 2 triệu tấn gạo hàng hóa, và lượng gạo hàng hóa vụ thu đông khoảng 400.000 tấn.

Như vậy năm nay có khoảng 6,9 triệu tấn gạo hàng hóa. Thị trường gạo thế giới năm 2010 được đánh giá là thuận cho quốc gia bán vì giá xuất khẩu tốt hơn.

Tuy nhiên, đó chỉ là thuận trước mắt. Vấn đề biến đổi khí hậu gần như đã tác động khá rõ lên việc sản xuất lúa ở nhiều quốc gia. Như Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu gạo thứ 3 thế giới sau Thái Lan và Việt Nam, nhưng năm nay gần như “đóng cửa”. Philippines đã tổ chức nhiều đợt đấu thầu nhưng vẫn không thể đủ số lượng cần mua cho cả năm, vì số nước tham gia đấu thầu đều bỏ giá cao.

Do vậy, Việt Nam không thể là ngoại lệ, dù sản xuất lúa đông xuân vùng ĐBSCL thuận lợi, nhưng khả năng thiếu nước vì khô hạn ở phía Bắc, kể cả miền Trung, là điều không thể xem thường.

Tại hội nghị toàn cầu về biến đổi khí hậu tổ chức tại Copenhagen (Đan Mạch) vừa qua, gạo của Việt Nam là một trong 10 mặt hàng xuất khẩu thế giới mà Tạp chí Time (Mỹ) liệt kê vào danh sách bị tác động của biến đổi khí hậu.

Nhưng điều lo ngại nữa là Việt Nam xuất khẩu chủ yếu gạo có phẩm cấp trung bình và đang chiếm lĩnh thị phần gạo cấp thấp ở nhiều thị trường như Philippines, châu Phi… Trong khi đó, Thái Lan gần như chiếm lĩnh thị trường gạo cao cấp, nên gần như có sự phân chia thị trường khá rõ.

Theo nhận định của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Myanmar sẽ là quốc gia cạnh tranh xuất khẩu gạo cấp thấp của Việt Nam, giá còn rẻ hơn. 2 niên vụ qua, sản lượng lúa của Myanmar đã tăng mạnh, từ 30 triệu tấn lên 32 triệu tấn, lượng gạo xuất khẩu năm nay khoảng 1,5 triệu tấn (gấp 2 lần so với niên vụ trước).

Theo thông tin VFA có được, Myanmar đặt kế hoạch sản xuất lên 40 triệu tấn lúa những năm tới. Điều này không phải không có cơ sở, khi quốc gia này có diện tích đất trồng lúa lên đến 8,26 triệu ha, dân số lại ít hơn Việt Nam và đây là quốc gia từng có thời kỳ xuất khẩu gạo số 1 thế giới.

Campuchia cũng là quốc gia tiềm năng về xuất khẩu gạo khi quỹ đất trồng lúa còn rất lớn, dân số rất ít, đang được nước ngoài có kế hoạch đầu tư về hệ thống thủy lợi để khai hoang và tăng vụ.

Do vậy, ngay từ bây giờ phải tính đến những thách thức này để có chiến lược cho hạt gạo Việt Nam, nâng cao kim ngạch xuất khẩu thông qua giá trị gia tăng, thay vì chỉ trông cậy vào số lượng.

(Theo ĐĂNG LÃM // SGGP online)