Diễn đàn sẽ “nóng” về công tác bảo vệ môi trường

Theo chỉ tiêu Quốc hội đặt ra thì năm nay, tỷ lệ dân số đô thị được sử dụng nước sạch là 84%, tỷ lệ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý đạt 70% và tỷ lệ chất thải rắn ở đô thị được gom đạt 85%, nhưng thực tế, các chỉ tiêu này chỉ đạt tương ứng 76%, 67,9% và 82%. Nhiều đại biểu đã thảo luận nội dung này ở tổ và nhiều khả năng sẽ tiếp tục thảo luận tại hội trường.

Còn quan điểm của ông thì sao?

Chúng ta không nên xem việc phát hiện một số doanh nghiệp xả thải gây ô nhiễm môi trường mà đánh giá thiếu khách quan về công tác BVMT. Theo tôi, chỉ tiêu BVMT phải thực hiện liên tục trong nhiều năm, chứ không không đơn giản là chỉ tiêu buộc phải thực hiện, hoàn thành trong một vài năm.

Tuy nhiên, năm nay không phải là năm đầu tiên chúng ta không đạt chỉ tiêu về BVMT, thưa ông?

Đúng vậy, nhưng cần phải thấy, công tác BVMT đã có dấu hiệu tốt lên. Đơn cử, năm 2010, Quốc hội đặt chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường là 45%, nhưng kết quả đạt được lên tới 50%. Tôi cho rằng, ý thức BVMT đã được cải thiện, một phần do xã hội ngày càng quan tâm hơn đến vấn đề này; phần khác là do quyết tâm của Chính phủ và các cấp chính quyền địa phương trong việc BVMT, phát triển nền kinh tế hướng vào chất lượng, thay vì đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá, bất chấp cái giá phải trả là huỷ hoại môi trường.

Có lẽ, giá phải trả cho việc phát triển nhanh, song thiếu bền vững không thể khắc phục ngay được?

Ý thức BVMT đang được cải thiện, nhưng phải nhiều năm nữa, chúng ta mới khắc phục được hậu quả ô nhiễm môi trường do những chính sách khuyến khích phát triển kinh tế không quan tâm đến môi trường trước đây để lại. Đơn cử, từ trước đến nay, chúng ta cho phép các khu công nghiệp, khu chế xuất hoạt động 50% công suất rồi mới xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Hậu quả là, các khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam, như Đồng Nai, Bình Dương, TP.HCM, đã đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế đáng khích lệ trong nhiều năm, nhưng bây giờ phải bắt tay vào xử lý hậu quả nước thải công nghiệp. Xử lý “việc đã rồi” mất rất nhiều thời gian cũng như chi phí về tài chính.

Thế việc xử lý ô nhiễm môi trường tại các khu đô thị mới thì sao, thưa ông?

Tương tự như việc xử lý ô nhiễm tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, chúng ta đang phải xử lý hậu quả của tình trạng đô thị hoá quá nhanh. Năm 2010, tỷ lệ chất thải rắn ở đô thị được thu gom mới đạt 82%, trong khi Quốc hội đặt chỉ tiêu này là 85%. Lý do của tình trạng này là, để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trước mắt, các nhà quy hoạch đã tận dụng mặt bằng, không gian để quy hoạch đô thị, nhưng không dành mặt bằng hợp lý cho xử lý chất thải rắn.

Với tình hình này, năm 2011, liệu Chính phủ có thể hoàn thành các chỉ tiêu về BVMT?

Các chỉ tiêu BVMT trong năm 2011 mà Chính phủ dự kiến trình Quốc hội thông qua là: tỷ lệ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý đạt 69%; tỷ lệ chất thải rắn y tế được xử lý đạt 82%; tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải đạt 55%... Có nhiều lý do để tôi hy vọng, các chỉ tiêu về BVMT sẽ hoàn thành kế hoạch. Thứ nhất, các chỉ tiêu đặt ra không quá cao so với năm 2010 và những năm trước đây. Thứ hai, ý thức BVMT của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và toàn xã hội đang dần được cải thiện. Thứ ba, ngân sách chi cho lĩnh vực này được bổ sung. Thứ tư, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định trước Quốc hội tại Phiên khai mạc rằng, Chính phủ quyết tâm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về BVMT; kiên quyết không cấp phép cho các dự án đầu tư mới không đáp ứng yêu cầu BVMT; thực hiện nghiêm túc lộ trình xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng… Thứ năm, Quốc hội đang hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan đến BVMT, trong đó có Luật Khoáng sản, Luật BVMT để trình Quốc hội xem xét thông qua ngay tại kỳ họp này.