Nên thành lập Ủy ban Quản lý DNNN

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

TS Ulrike Maenner, Cố vấn trưởng Chương trình cải cách kinh tế vĩ mô của Dự án GTZ khuyến nghị, Việt Nam nên thành lập Ủy ban Quản lý DNNN thuộc Chính phủ, có chức năng thống nhất quản lý, giám sát hoạt động của các DNNN.

Việt Nam đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để tạo bước đột phá trong quản lý DNNN, đặc biệt là các tập đoàn, tổng công ty lớn. Trên cương vị Cố vấn trưởng Chương trình cải cách kinh tế vĩ mô của Dự án GTZ, một chương trình hợp tác với Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), TS Ulrike Maenner, khuyến nghị, Việt Nam nên thành lập Ủy ban Quản lý DNNN thuộc Chính phủ, có chức năng thống nhất quản lý, giám sát hoạt động của các DNNN.

Để hiểu rõ hơn ý tưởng này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với TS. Ulrike Maenner.

Ý tưởng của bà liệu có khả thi khi Việt Nam đang nỗ lực tinh gọn bộ máy. Hơn nữa, số lượng DNNN đang ngày càng giảm mạnh và hiện chỉ còn hơn 1.500 DN?

Ngay cả các nền kinh tế phát triển thì vẫn có DNNN tồn tại. Nói như vậy để thấy rằng, nhiệm vụ quản lý DNNN mang tính dài dạn, chứ không phải là công việc cấp bách trước mắt.

Hơn nữa, tuy số lượng DNNN ở Việt Nam đang giảm thông qua nhiều chương trình cải cách, nhất là cổ phần hoá, nhưng điều quan trọng là số DN còn lại phần nhiều là các tập đoàn, tổng công ty, các DN có quy mô lớn, họ đang nắm giữ trong tay số lượng tài sản khổng lồ của nền kinh tế. Bởi vậy, vấn đề quản lý, giám sát chặt chẽ hoạt động của các DN này đang đặt ra bức bách.

Mặt khác, Việt Nam luôn xác định DNNN có vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Do vậy, cần có biện pháp quản lý minh bạch, chặt chẽ, để đảm bảo cho khu vực DN này phát triển hiệu quả, nếu không sẽ gây ra những hệ luỵ khôn lường cho nền kinh tế.

Từ thực tế này, cũng như kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, Việt Nam cần thành lập Ủy ban Quản lý DNNN, nhằm thống nhất quản lý DNNN.

Theo bà, nên trao địa vị pháp lý cho Ủy ban này như thế nào để đủ sức tạo bước đột phá trong quản lý DNNN?

Trong quá trình tham gia thảo luận xây dựng Đề án "Tách chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước với chức năng quản lý nhà nước của các cơ quan nhà nước và xác định các căn cứ hình thành tổ chức chuyên trách thực hiện chức năng chủ sở hữu nhà nước đối với các tập đoàn kinh tế, tổng công ty, DNNN quy mô lớn và quan trọng" mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa giao cho CIEM xây dựng, kiến nghị thành lập Ủy ban Quản lý DNNN của tôi nhận được sự đồng tình của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế.

Để đảm bảo đủ thực quyền thực hiện nhiệm vụ khó khăn, nặng nề là quản lý DNNN, đặc biệt là các tập đoàn, tổng công ty lớn, Ủy ban này nên là cơ quan trực thuộc Chính phủ, có thẩm quyền cao hơn cấp Bộ. Với vị trí như vậy, Ủy ban Quản lý DNNN mới đủ sức giúp Chính phủ điều phối các Bộ, ngành, cũng như có khả năng thực thi các biện pháp đủ mạnh, để chấn chỉnh hoạt động quản lý DNNN đang còn nhiều "lỗ hổng".

Việc thành lập Ủy ban Quản lý DNNN chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi hệ thống quy định pháp lý quản lý DNNN cũng phải được gấp rút sửa đổi, hoàn thiện, thưa bà?

Đúng vậy. Để hoàn chỉnh hệ thống pháp lý quản lý DNNN, Việt Nam nên học hỏi kinh nghiệm của quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), bởi họ có hệ thống chuẩn mực quản lý DNNN rất rõ ràng, có tính khả thi cao.

Với Việt Nam, việc hoàn chỉnh hệ thống pháp lý quản lý DNNN cần tập trung vào hai điểm mấu chốt. Thứ nhất là làm rõ nguyên tắc hoạt động của Ủy ban Quản lý DNNN. Theo đó, từ quá trình nghiên cứu, ra chính sách, đến tổ chức triển khai cần được tiến hành minh bạch, chịu sự giám sát chặt chẽ của các bên liên quan, cũng như các chuyên gia, chứ không đơn thuần là từ Chính phủ.

Có một nguyên tắc quan trọng là việc ban hành chính sách cần tránh can thiệp trực tiếp vào hoạt động mang tính chuyên môn của DN, đồng thời không bị chi phối bởi các nhóm lợi ích, nhằm đảm bảo đưa ra chính sách có tính khả thi, hiệu quả.

Thứ hai, do các quy định quản lý DNNN hiện nay nằm rải rác ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật, lại vừa thiếu, không đồng bộ, kém khả thi, nên Việt Nam nên nghiên cứu xây dựng Luật Giám sát hoạt động của DNNN. Trong đó, cần làm rõ các nguyên tắc: tách bạch chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước với chức năng quản lý; những lĩnh vực DNNN được khuyến khích hoạt động, cũng như những ngành nghề hạn chế, thậm chí cấm kinh doanh; quyền và trách nhiệm của ban lãnh đạo DN… Nếu không có những bước đi mạnh mẽ như vậy, Việt Nam rất khó tạo ra bước đột phá trong quản lý DNNN.

(Đầu tư Chứng khoán điện tử)