Nguyên Thống đốc Cao Sỹ Kiêm: DN không chịu nổi lãi suất

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

“Với mức lãi suất hiện nay 17 – 18%, thậm chí 20 – 21%, dù là về lý thuyết lãi suất rất hợp lý, nhưng thực tế thì quá cao, DN không chịu nổi. Nguồn vốn cao sẽ kéo theo chi phí, giá thành, tồn kho tăng lên, sức mua, sức cạnh tranh, lợi nhuận thấp đi. Khả năng DN co sản xuất, đình hoãn sản xuất là rất nhiều”. Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME)Cao Sỹ Kiêm trao đổi với phóng viên.

Từ đầu tháng 11/2010, Chính phủ đã để lãi suất ngân hàng thả nổi và thực tế nó đã tăng, thậm chí tăng rất cao lên tới 18%/năm lãi suất huy động. Vậy ông đánh giá thế nào về chủ trương này?

- Trong nền kinh tế của chúng ta đang gia tăng lạm phát, năm nay có thể kết thúc ở 11%. Khi lạm phát cao như thế, về chính sách tiền tệ, có 2 chính sách chủ yếu để giảm áp lực lạm phát:

Thứ nhất là phải tăng lãi suất để rút tiền về, hạn chế tiền ra. Thứ 2 là tăng dịch vụ bắt buộc của các ngân hàng để anh ít vốn đi, không cho ra vốn được nữa. Thì trong lúc này, chúng ta dùng biện pháp tăng lãi suất.

Nhưng tăng ở mức nào? Tăng như thế nào? Để cho nó kìm chế được lạm phát, giúp ích được sản xuất, còn nếu tăng lên để bóp chẹt sản xuất thì nó lại vô nghĩa, làm cho sản xuất co lại, việc làm không có, tăng trưởng không có... làm lạm phát cao hơn.

Thế nên, việc tăng lãi suất để giảm lạm phát về mặt chủ trương là đúng nhưng mức độ, thời gian, điều kiện, yếu tố để mình xử lý sao cho hợp lý.

Thời gian vừa qua, một số ngân hàng tăng lãi suất huy động lên 17 – 18% là mức tăng không đúng. Mức tăng này không phản ánh cung cầu thực sự của vốn, kể cả khả năng thanh khoản của các ngân hàng cũng như nền kinh tế. Không đến mức phải làm quá như thế. Đây là mức tăng ảo. Là vì một anh đưa lên 17% thì các ngân hàng khác dù đang huy động 13 - 14% vẫn huy động tốt nhưng buộc cũng phải dâng lên vì sợ ngân hàng kia hút vốn của mình.

Như ông vừa nói lãi suất huy động lên 17 – 18% là không đúng. Vậy theo ông, lãi suất bao nhiêu thì hợp lý để người dân có thể gửi và DN có thể vay?

- Nếu theo lý thuyết, thì lãi suất trong kinh tế thị trường bao giờ cũng phải bảo đảm thực dương. Định lãi suất là trên cơ sở chỉ số trượt giá. Hiện nay, chỉ số trượt giá là 11%, để bảo đảm thực dương cho người gửi thì ít nhất lãi suất huy động cũng phải là 13%. Để người ta có 2% lợi nhuận người ta mới gửi.

Khi dân gửi 13% rồi, ngân hàng cộng thêm phí của nó vào, rất chặt chẽ cũng phải cộng thêm 2 – 3% nữa. Như vậy, ngân hàng cho vay 15 – 16 % là hợp lý. Tuy nhiên, khi ngân hàng cho vay 15 – 16%, DN đi vay thì cũng phải tính toán làm ăn có lãi mới vay.

Đó là lý thuyết, nhưng thực tế thì sao? DN mà đặc biệt là DN nhỏ và vừa có “chịu” được mức lãi suất thực tế hiện nay cao hơn mức là 15 – 16% rất nhiều, thưa ông?

- Hiện nay theo tính toán, DN vay ngân hàng 17 - 18% thì làm ăn ít nhất có lãi 25% mới dám vay. Số gần 10% ấy để bảo đảm lương, chi phí...

Thực trạng DN trên đất nước chúng ta, 95% DN nhỏ và vừa. Mà các DN này thì vốn thiếu nhất, khó khăn nhất. Bản thân tích lũy không có, huy động trên thị trường không được, huy động từ ngân hàng có nhiều yếu tố không đạt. Cho nên khả năng vay không hề đơn giảm, thậm chí phải ra thị trường vay.

Tuy nhiên, đối với các DN Việt Nam thì vay ngân hàng vẫn là chủ yếu. Mà với mức lãi suất hiện nay 17 – 18% thậm chí 20 – 21% là mức lãi suất quá cao, DN không chịu nổi. Dù là về lý thuyết lãi suất rất hợp lý, nhưng thực tế thì mức đó quá cao. Nguồn vốn cao như thế sẽ kéo theo chi phí tăng lên, giá thành tăng lên, tồn kho tăng lên, sức mua, sức cạnh tranh, lợi nhuận thấp đi. Khả năng DN co sản xuất, đình hoãn sản xuất là rất nhiều. Trong thời điểm cuối năm hiện nay, lúc thời vụ đang căng thẳng, vốn càng cần nhiều, càng khó khăn.

Vậy thì làm sao để các DN tiếp cận được nguồn vốn, nhất là trong thời điểm cuối năm thường rất căng thẳng về vốn?

- Trước hết DN phải tự cứu mình. Xét lại mình, đánh giá tiềm năng, thế mạnh, hạn chế để tăng cường quản lý, sắp xếp lại hợp lý chèo chống qua thời gian ngắn này. Về mặt này, hầu hết các DN của chúng ta đều làm được.

Đối với NHTM, phát triển mạnh dịch vụ thu lời lớn như là thanh toán, chứng khoán... để lấy cái lãi ấy, bù vào lãi huy động, giảm lãi suất ngân hàng xuống. Chứ các ngân hàng không phải là cứ không có vốn là nhằm vào việc tăng lãi suất huy động lên để vơ vào. Mà tăng quá mức, không hợp lý, bên vay cũng không chịu nổi, không có khă năng trả nổi thì chính ngân hàng cũng sẽ chết.

Ngân hàng Nhà nước điều hành theo cung cầu. Những chỗ nào yếu quá như mất khă năng thanh toán hay thanh toán quá yếu mà không vay được thị trường liên ngân hàng, không vay được tín dụng trực tiếp, có thể sẽ ra thị trường vay với bất cứ giá nào thì phải cứu họ. Bằng cách là thị trường mở, cho vay triết khấu, tái triết khấu, vay qua đêm... để anh này không bị lún quá sâu, gây rối thị trường.

Bên cạnh đó, phải phối hợp chính sách khác, không chỉ riêng chính sách tiền tệ. Ví dụ mức độ nhập siêu cũng phải giảm đi, hệ số ICOR cũng phải giảm đi, giảm bội chi ngân sách... Do đó, ngoài chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa cũng phải rất đồng thời, cả chính sách xuất nhập khẩu, cả việc quản lý đầu tư, chỉ số ICOR.

Vậy còn DN không tiếp cận được nguồn vốn ra thị trường vay với lãi suất rất cao và đang trên bờ vực thẳm thì sao? Ai sẽ cứu họ và cứu bằng cách nào, thưa ông?

- Như tôi đã nói, NHNN cần theo dõi, nắm được tình hình và có sự giúp đỡ những DN thực sự khó nhung có khả năng phát triển và nếu có sự giúp đỡ sẽ vượt qua. Nếu không có sự giúp đỡ, các DN này hoặc sẽ chết ngay, hoặc nhảy ra thị trường vat lãi suất cao cũng chết dần dần, hơn nữa sẽ gây rối thị trường. Lúc này chúng ta cần phát huy sức mạnh tổng hợp, sự vươn lên của các DN, sự chia sẻ của các NH kể cả NHTM và NHNN.

Xin cảm ơn ông!

(tamnhin)