Xuất khẩu năm 2009: Dệt may về đích

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hoạt động xuất khẩu (XK) đang bước vào những ngày cuối cùng của năm 2009 – năm nhiều sóng gió của nền kinh tế thế giới và cả VN. Sức tiêu thụ tại các thị trường đều giảm mạnh, hầu hết các mặt hàng XK chủ lực của VN đều giảm. Nhưng trong khi XK da giày dự kiến giảm khoảng 15%, đồ gỗ giảm 12%, thủy sản giảm 8%... thì dệt may vẫn về đích an toàn, kim ngạch XK không “âm” và còn tăng trưởng chút ít ở mức 0,5% - 1% so với năm 2008. Lương thưởng tết cho người lao động vẫn đảm bảo, thậm chí ở nhiều doanh nghiệp (DN) mức thưởng còn cao hơn năm trước.

May áo vest xuất khẩu ở Công ty May Nhà Bè. Ảnh: VIỆT DŨNG

Dệt may “xuất siêu”

Lần đầu tiên trong nhiều năm nay, dệt may đạt tăng trưởng XK ở 1 con số. Dù mức tăng trưởng trong năm 2009 đạt được ở mức rất thấp, chỉ khoảng 1%, đạt trên 9,1 tỷ USD, nhưng đây là một kết quả rất đáng khích lệ, nhất là khi hầu hết các ngành XK chủ lực khác của VN đều bị “âm”. Tuy XK dệt may vào các thị trường chính như Mỹ, EU đều giảm, nhưng nhờ tận dụng tốt chính sách giảm, miễn thuế trong Hiệp định đối tác kinh tế Việt – Nhật (VJEPA) và mở rộng thị trường, nên XK dệt may vào thị trường Nhật, Hàn Quốc, Úc, Arab Saudi, Canada, Singapore đã tăng. Tại thị trường Mỹ, nơi chiếm 55% thị phần XK dệt may của VN, kim ngạch XK trong năm 2009 chỉ đạt gần 5 tỷ USD, giảm 5% so với 5,4 tỷ USD của năm 2008. Với mức giảm này, dệt may VN vẫn có lợi thế hơn so với các nước XK khác như Tung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan có mức giảm từ 10% - 25%. Trên thực tế, do đơn giá trung bình giảm 10% - 15%, nên tổng kim ngạch XK giảm nhưng khối lượng XK vẫn tăng so với năm 2008.

Theo Hiệp hội Dệt may VN (Vitas), nhập khẩu vải và nguyên phụ liệu dệt may trong năm nay giảm mạnh so với năm 2008. Cả năm, nhập khẩu vải đạt 4,17 tỷ USD (giảm 6,4%), nguyên phụ liệu đạt 1.081 triệu USD (giảm 20%). Trong khi đó, kim ngạch XK không giảm. Điều này chứng tỏ, sản xuất nguyên phụ liệu trong nước đã tăng lên và tỷ lệ nội địa hóa trong sản xuất dệt may tăng cao hơn so với 2008. Tỷ lệ giá trị gia tăng của ngành đã tăng từ 41,8% năm 2008 lên 46,42% trong 11 tháng của năm 2009. Vì vậy, giá trị mang lại sẽ cao hơn, xem như dệt may đã “xuất siêu” nhiều hơn.

Thời điểm đầu năm 2009 hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn bởi suy thoái kinh tế toàn cầu nhưng trong những tháng cuối năm, đơn hàng sản xuất tăng trở lại. Theo công bố của nhiều DN dệt may, thưởng tết năm nay vẫn được đảm bảo với tháng lương 13. Các DN làm ăn hiệu quả, trung bình thưởng 2 tháng lương, mức thưởng 5 - 6 triệu đồng.

Năm 2010: Lạc quan hơn

Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF) dự đoán, GDP của toàn thế giới trong năm 2010 sẽ tăng khoảng 2,2%. Kinh tế một số nước đã ra khỏi khủng hoảng và bắt đầu hồi phục, nhu cầu tiêu dùng sẽ được cải thiện hơn. Sản xuất và XK hàng dệt may hy vọng khởi sắc hơn năm 2009. Ngoài ra, do chi phí cao, sản xuất dệt may tại một số khu vực như Nam Mỹ, Carribe và Trung Mỹ, Đông Âu có xu thế giảm sút và chuyển dịch sang châu Á, là nơi có lực lượng lao động dồi dào và chi phí thấp hơn. Việt Nam đang là một trong những điểm đến hấp dẫn, ưu tiên đầu tư của nhiều công ty, nhà nhập khẩu. Đặc biệt, với năng lực cạnh tranh, công nghệ sản xuất, chất lượng sản phẩm ngày một cao, Việt Nam đang được các nhà nhập khẩu Mỹ ưa chuộng và tin tưởng đặt hàng. Ngành dệt may VN dự báo, với những dấu hiệu lạc quan này, XK dệt may trong năm 2010 sẽ đạt khoảng 10,5 tỷ USD, đạt tăng trưởng 12%. Hiện nay, nhiều DN đã có đơn hàng sản xuất đến quý 2 - 2010.

Trước những cơ hội, thuận lợi trên, ngành dệt may cũng sẽ đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, vấn đề DN quan tâm hàng đầu chính là việc thiếu lao động. Năm nào cũng vậy, sau tết, tình trạng thiếu lao động lại tiếp diễn và trở thành nỗi lo thường trực cho DN. Vì có đơn hàng mà không có lao động để làm thì có cũng như không, ông Mai Bá Mạnh, Giám đốc Công ty TNHH May thêu Mạnh Tiến (quận 12, TPHCM) lo lắng. Trong năm 2009, công ty Mạnh Tiến đã “mất” 300 lao động, đăng ký tuyển dụng mãi vẫn chưa có. Ngay cả DN lớn, có mức lương hấp dẫn, tuyển lao động cũng rất khó.

Rào cản thương mại tại nhiều nước vẫn tiếp tục đặt ra cho hàng dệt may. Vitas khuyến cáo, đơn giá XK hàng dệt may VN sang Mỹ đã giảm khá mạnh trong năm 2009 (gần 20%) và là nước có mức giảm giá cao nhất trong số các nước XK vào Mỹ. Vì DN phải chấp nhận đơn hàng giá thấp để duy trì sản xuất và giữ người lao động. Điều này có thể sẽ là nguy cơ nếu phía Mỹ tiến hành điều tra chống bán phá giá và đưa ra các rào cản thương mại mới đối với VN. DN nên chú trọng đến việc xây dựng liên kết chiến lược với các khách hàng là những nhà bán lẻ, nhập khẩu lớn trên thế giới, tham gia vào các chuỗi liên kết của họ nhằm ổn định đơn hàng, tiếp cận kinh nghiệm quản lý, kinh doanh của họ. Tiếp tục các giải pháp tinh gọn sản xuất, tiết giảm chi phí đầu vào, áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến như chuyền LEAN để nâng cao năng suất và đảm bảo đời sống người lao động.

(Theo Mỹ Hạnh/SGGP)