Thu nhập của viên chức vẫn khó sống

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

GS.TSKH Đào Trọng Thi

Làm sao bảo đảm thu nhập cho viên chức, để họ có thể yên tâm làm việc là câu hỏi được PV đặt ra với GS.TSKH Đào Trọng Thi, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội xung quanh Dự thảo Luật viên chức vừa được Quốc hội cho ý kiến.

Trước hết phải khẳng định, toàn bộ viên chức hiện nay không thể  “sống” được bằng lương. Và hiện chỉ có một bộ phận viên chức làm việc tại những đơn vị sự nghiệp được giao quyền chủ động cao về tài chính, tổ chức bộ máy mới có thể sống được bằng thu nhập, trong đó có lương. Nhưng rất tiếc, số viên chức sống được bằng thu nhập chưa nhiều, còn tuyệt đại đa số viên chức, đặc biệt viên chức làm việc trong lĩnh vực y tế, giáo dục vẫn phải sống chủ yếu dựa vào lương, mà lương nói chung là không thể đủ sống. Chính vì vậy, việc tách công chức ra khỏi viên chức và quy định bằng 2 luật riêng biệt (Luật công chức và Luật viên chức) để đưa ra các cơ chế quản lý, tuyển dụng, sử dụng, bố trí công việc, đánh giá hiệu quả công việc… khác nhau nhằm tạo điều kiện nâng cao thu nhập cho 2 đối tượng này. 

Đây là bước tiến quan trọng để thực hiện cải cách tiền lương, thưa ông?

Đúng vậy, khi tách viên chức ra khỏi công chức thì Nhà nước có  đủ nguồn tài chính để bảo đảm nâng thu nhập cho bộ phận công chức và một bộ phận viên chức mà Nhà nước chịu trách nhiệm trả lương, số viên chức còn lại, Nhà nước tạo cơ chế, chính sách, nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho đơn vị sự nghiệp công để họ chủ động cung cấp dịch vụ công, tạo thu nhập và trả lương cho viên chức, cũng như người lao động của đơn vị. 

Để tạo điều kiện cho viên chức tăng thu nhập chính đáng, theo ông, có nên cho phép viên chức được làm thêm hoặc góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp?

Tôi ủng hộ  quan điểm nên cho phép viên chức được làm việc thêm ngoài giờ hoặc trong điều kiện nhất định được góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp. Việc này ngoài tạo điều kiện cho viên chức có thêm thu nhập chính đáng, còn tạo thêm nguồn lực tài chính, nhân lực chất lượng cao để đẩy mạnh xã hội hoá. 

Nhưng nhiều người lo ngại nếu cho phép viên chức làm thêm, đầu tư vào doanh nghiệp sẽ  dẫn tới tình trạng “chân ngoài dài hơn chân trong”?

Đúng là nếu không có cơ chế quản lý chặt chẽ thì việc viên chức làm thêm hay đầu tư vào doanh nghiệp dễ dẫn tới tình trạng “chân ngoài dài hơn chân trong”. Chính vì vậy, theo tôi, các văn bản hướng dẫn Luật viên chức cần phải quy định chặt chẽ điều này, như cho phép viên chức được quyền góp vốn, có quyền tham gia vào hoạt động của doanh nghiệp mà họ góp vốn nhưng nghiêm cấm viên chức tham gia vào hoạt động quản lý doanh nghiệp, nghiêm cấm viên chức làm chủ doanh nghiệp tư nhân và phải nghiêm cấm viên chức lợi dụng công việc mà họ đang làm để tạo điều kiện trực tiếp hoặc gián tiếp với những doanh nghiệp mà họ có quyền lợi liên quan.

Bên cạnh đó, văn bản hướng dẫn Luật viên chức cũng phải cụ thể hoá việc viên chức làm thêm ngoài giờ, việc làm thêm phải phù hợp với năng lực, sức khoẻ của viên chức; làm thêm nhưng viên chức phải bảo đảm đầy đủ nghĩa vụ của mình với đơn vị sự nghiệp công nơi họ làm việc để tránh trường hợp, viên chức chỉ lo “kiếm tiền” mà không lo đến trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với đơn vị sự nghiệp công nơi họ làm việc. 

Bác sỹ  khám thêm ngoài giờ, giáo viên dạy thêm tràn lan nhưng không thể kiểm soát được đã và đang là bức xúc của cử tri. Thưa ông, vậy thì làm thế nào có thể quản lý được viên chức khi cho phép họ làm thêm giờ, tham gia góp vốn, thành lập doanh nghiệp?

Sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam sang nước ngoài học tập, nghiên cứu, nhiều  nước cũng cho phép họ làm thêm giờ. Số giờ làm thêm tối đa trong tuần được quy định cụ thể, nếu anh làm hơn số giờ tối đa sẽ bị xử lý ngay. Câu hỏi đặt ra là làm sao người ta giám sát được việc sinh viên, nghiên cứu sinh làm thêm (đối tượng rất khó quản lý) còn chúng ta thì không quản lý được viên chức làm thêm.

Tôi cho rằng chúng ta hoàn toàn có thể quản lý được nếu tập thể lãnh đạo đơn vị sự nghiệp công nơi viên chức làm việc có quy chế quản lý; những cơ sở nhận viên chức làm thêm phải báo cáo cụ thể việc ký hợp đồng với cơ quan có thẩm quyền (cơ quan thuế, đơn vị sự nghiệp công nơi viên chức làm việc…). Ngoài ra, cần phải có quy định, nếu phát hiện viên chức vi phạm việc làm thêm phải xử lý thật nặng, thậm chí buộc thôi việc thì sẽ không có tình trạng “khám chui”, “dạy chui” như hiện nay.

(Theo Báo đầu tư)c