Xuất khẩu tôm, cá ở ĐBSCL: Loay hoay lúc thiếu, lúc thừa!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Giá tôm nguyên liệu ở ĐBSCL đang ở mức cao ngất ngưởng nhưng người nuôi không có tôm để bán, trong khi các nhà máy chế biến hoạt động cầm chừng vì nguồn nguyên liệu không đảm bảo. Xuất khẩu thủy sản, lĩnh vực thế mạnh của ĐBSCL đang lâm vào cảnh khốn khó hơn bao giờ hết.

Cả vùng đều thiếu nguyên liệu

Tình trạng thiếu nguyên liệu thủy sản ở ĐBSCL ngày càng trầm trọng. Tại Cà Mau, 31 nhà máy chế biến tôm xuất khẩu đang chạy nước rút nhưng nguồn nguyên liệu thiếu hụt đã làm đổ vỡ kế hoạch.

Lãnh đạo Công ty Thủy sản Camimex cho biết, thiếu nguyên liệu là nỗi ám ảnh đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản hiện nay. Tình trạng hoạt động cầm chừng kéo dài sẽ làm tăng chi phí sản xuất và khiến đối tác nhập khẩu không hài lòng. Theo ông Lý Văn Thuận, Tổng thư ký Hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Cà Mau, hầu hết các nhà máy trong tỉnh chỉ hoạt động khoảng 40% công suất, thậm chí có nhà máy chạy thấp hơn nên buộc lòng cho công nhân nghỉ luân phiên.

Thiếu nguyên liệu đã khiến kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Cà Mau trong năm 2009 giảm trên 35 triệu USD so kế hoạch. Tại Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang… tình trạng nhà máy nằm “chờ” nguyên liệu kéo dài nhiều ngày qua và ngày càng gay gắt. Sở NN-PTNT Bạc Liêu cho biết, sản lượng tôm nuôi hiện nay không nhiều do mùa tôm chính vụ đã hết; diện tích nuôi năm 2009 giảm trên 30% và môi trường ô nhiễm làm năng suất giảm mạnh. Dự báo từ nay đến hết quý 1-2010, nguồn tôm nguyên liệu tiếp tục thiếu hụt.

Trong khi đó, nhiều nhà máy chế biến cá tra xuất khẩu cũng thiếu nguyên liệu từ nhiều ngày qua. Theo ông Nguyễn Duy Nhứt, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nam Việt, các nhà máy lúc này chỉ chạy khoảng 50% công suất. Vì vậy, kế hoạch xuất khẩu 150 triệu USD trong năm 2009 của công ty đã không hoàn thành. UBND tỉnh An Giang cho hay sản lượng cá không đảm bảo, cộng với giá thấp nên kim ngạch xuất khẩu cá tra năm qua giảm thê thảm.

Cần hướng đi bền vững

Ông Lý Văn Thuận, Tổng thư ký Hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Cà Mau, phân tích: Năm 2008, nhiều hộ nuôi tôm ở ĐBSCL thua lỗ nặng nề dẫn đến hết vốn đầu tư nên sản lượng tôm năm 2009 giảm là chuyện hiển nhiên. Vấn đề này các doanh nghiệp đều biết nhưng không thể khắc phục. Hạn chế lớn nhất của các doanh nghiệp lâu nay là chưa xây dựng được vùng nguyên liệu ổn định, trong khi diện tích nuôi tôm theo mô hình quảng canh ở ĐBSCL quá lớn, năng suất ngày càng giảm nên lượng tôm thiếu hụt cứ tăng.

Giải quyết vấn đề này, theo ông Trần Thiện Hải, Chủ tịch VASEP: Các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh… nên tính toán lại lịch thời vụ hợp lý để áp dụng cách nuôi “rãi vụ” nhằm tránh tình trạng thừa nguyên liệu khi thu hoạch rộ và thiếu nguyên liệu vào lúc hết vụ. Ngoài ra, các doanh nghiệp nên ngồi lại với chính quyền địa phương và người dân để tính toán việc bao tiêu đầu ra sản phẩm, đẩy mạnh diện tích nuôi công nghiệp nhằm tăng sản lượng cho các nhà máy.

Căn cơ hơn, thạc sĩ Dương Nghĩa Quốc, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Đồng Tháp, cho rằng vấn đề cấp bách là phải tổ chức lại sản xuất thật bài bản, nên hạn chế tình trạng nuôi tự phát, nhỏ lẻ để tiến tới nuôi tập trung quy mô lớn có đầu tư vốn, kỹ thuật, quản lý chặt đầu vào - đầu ra, kiểm soát được sản lượng để điều tiết hợp lý nguồn nguyên liệu cho các nhà máy

(Theo HUỲNH LỢI - ĐÌNH TUYỂN // SGTT Online)